Chyba wszyscy wiemy, jak poważnym zagrożeniem jest smog. Żyjąc w aglomeracjach jesteśmy narażeni na długotrwałe oddychanie zanieczyszczonym powietrzem. Średnia długość życia w Polsce wynosi 77 lat. Dla porównania w Hiszpanii, w której smog jest mniejszy, jest ona o 7 lat dłuższa. Poniższy artykuł przybliży Ci… artystyczne rozwiązania do walki ze smogiem.
- Farby antysmogowe
- Ekomurale na świecie
- Ekomurale w Polsce
Powołując się na ostrzeżenia prof. Piotra Kuny, specjalisty chorób wewnętrznych i alergologa ze szpitala im. Barlickiego w Łodzi, „najnowsze dane wykazały, że smog a szczególnie najdrobniejszy pył PM 2,5, jest dużo groźniejszy niż do tej pory sądziliśmy – mówi profesor. – To oznacza, że nie ma bezpiecznej granicy smogu”.
Smog jest przyczyną wielu chorób, do których możemy wliczyć zawał serca, udar mózgu, choroby układu oddechowego, łącznie z rakiem płuc. Jest więc rzeczywistym zagrożeniem dla każdego z nas.
W Łodzi, mimo tendencji spadkowej w latach 2018-2020 i widocznej poprawy jakości powietrza, w 2021 roku zaobserwowaliśmy ponowny, niepokojący wzrost. Stężenie pyłu zawieszonego PM10, w zeszłym roku przekraczało poziom dopuszczalny w uśrednieniu dobowym. Czy rozwiązaniem może być…sztuka?
Farby antysmogowe
Z pomocą w walce ze smogiem może przyjść wykorzystanie specjalnych, antysmogowych farb, które coraz chętniej wybierają twórcy Street Artu. Zazwyczaj do tworzenia dzieła wykorzystuje się farby w spray’u lub farby elewacyjne i wewnętrzne, popularne do malowania domów i mieszkań. Niestety wpływa to znacząco na żywotność obrazu – smog oraz promieniowanie UV przyczynia się do niszczenia malunku i stopniowego zmniejszania intensywności jego koloru. Muralami wykonanymi w tradycyjnej technice możemy więc cieszyć się w pełnej krasie jedynie przez kilka pierwszych lat.
Coraz większą popularność zyskują farby fotokatalityczne. Murale powstałe przy ich użyciu mogą redukować szkodliwe tlenki azotu, które są jednymi z najbardziej niebezpiecznych składników smogu. Farby antysmogowe, dzięki zawartości dwutlenku tytanu, który pełni rolę katalizatora, zmieniają szkodliwe toksyny i zanieczyszczenia w bezpieczniejsze produkty – takie jak dwutlenek węgla czy woda. Z chwilą, gdy toksyczna, smogowa cząsteczka dotknie powierzchni pokrytej farbą, od razu zostaje przez nią wchłonięta i rozłożona. Niewątpliwie farby tego rodzaju niosą więc ogromną korzyść dla środowiska.
W Łodzi jest około 200 murali.
Ekomurale na świecie
Inspirującym przykładem ekologicznego malarstwa miejskiego jest powstały w Meksyku w 2019 roku mural kolektywu artystycznego Boa Mistura. Dzieło przedstawia kolorowe, trzydziestopięciometrowe drzewo, znajduje się przy zatłoczonej alei Reforma. Dzięki użyciu farb antysmogowych obraz przyczynia się do polepszenia jakości powietrza w mieście.
Innym wzorem do naśladowania jest stworzony w Rzymie w 2018 roku mural autorstwa Federico Massa, również namalowany farbami antysmogowymi. Swoim projektem przedstawia czaplę trójkolorową – czyli gatunek zagrożony wyginięciem. Sam mural znajduje się przy ruchliwych ulicach Via del Porto Fluviale i Via del Gazometro – dzięki czemu przyczynia się do oczyszczania powietrza w centrum miasta. Dzieło nosi tytuł „ Polowanie na zanieczyszczenia” i powstało na zlecenie włoskiej organizacji non-profit Yourban 2030.
Ekomurale w Polsce
W Polsce ekologiczne murale zdobywają coraz większe zainteresowanie, a nawet uznanie na świecie. Obraz powstały w 2021 roku w Bielsko-Białej przy ul. Mickiewicza został wykonany w technice fotokatalitycznej. Zajmujący ponad 100 metrów kwadratowych obraz przedstawiający las jest dedykowany…drzewom.
Wykorzystanie farb antysmogowych to nie jedyny sposób by za pomocą murali zainteresować mieszkańców miast inicjatywami ekologicznymi.
Mural w hołdzie muzycznej legendy, Kory powstał w Warszawie w 2019 roku. Namalowany przez Bruno Athamera, co prawda w technice tradycyjnej, w swojej kompozycji bazuje na zmieniającym się cyklu przyrody. Włosy artystki to korona znajdującego się przy ścianie drzewa. Dzięki temu zabiegowi mural zmienia się i pozostaje żywy wraz ze zmieniającymi się porami roku.
Stworzony w Warszawie mural wodny ma na celu uświadomienie mieszkańcom stolicy jak ważne jest czyste powietrze – w mieście, w którym żyją. Do jego wykonania wykorzystano jedynie gorącą wodę pod ciśnieniem tworząc w ten sposób kontrast między czystą o brudną od smogu powierzchnią ściany.
Interesującym projektem z Gdyni jest stworzony na fasadzie szkoły podstawowej obraz wyposażony w domki dla ptaków. Aranżacja stała się idealnym schronieniem dla gatunków małych ptaków z okolicy oraz okazją do zwiększenia świadomości ekologicznej mieszkańców i dzieci.
Łódź cieszy się ponad dwustoma muralami, niestety do tej pory malowane były zwykłymi farbami. W 2022 roku powstał natomiast niewielki obraz na murze łódzkiego ZOO, w ramach działań firmy Kakadu. Projekt zrealizowano na ścianie przy wybiegu lemurów katta, które firma zdecydowała się adoptować i regularnie wspierać finansowo.
Inną inicjatywą w Łodzi jest projekt planowany w ramach budżetu obywatelskiego 2022/2023, którego celem jest namalowanie muralu ekologicznego w dzielnicy Polesie. Mural ten będzie namalowany za pomocą farb fotokatalitycznych.
Bibliografia:
- https://dzienniklodzki.pl/smog-zabija-mieszkancow-lodzi-i-regionu-lodzkiego-skuteczniej-niz-covid19-kiedy-sie-go-pozbedziemy/ar/c1-15855349 Beata Dobrzyńska, Matylda Witkowska, Smog zabija mieszkańców Łodzi i regionu łódzkiego skuteczniej niż COVID-19. Kiedy się go pozbędziemy?, 17.08.2022.